نامیه - (نامنه)

 نامیه، همانند لمراسک از شهرهای تاریخی طبرستان است که در منطقه ی کلباد واقع شده است. وفایی ، قدمت نامیه را در زمان ساسانیان می داند و می نویسد : « در زمان ساسانیان تعداد شهرهای جنوبی دریای مازندران به یکباره چند برابر شده است، در این زمان شهرهای مازندران از شرق به غرب عبارت بودند از : تمیشه، نامیه، لمراسک، مهروان، ... ( وفایی، 1381 ،3) (1) شهر نامیه در 20 فرسخی خاوری ساری قرار داشت. ( لسترنج ،1373 ،400) (2) یعقوبی، فاصله ی نامیه تا طمیشه را هفت فرسنگ، وفاصله ی آن را تا لمراسک، هشت فرسنگ می داند. ( یعقوبی ، 1356 ،180) (3) یکی از پادگانهای نظامی احداث شده در قرن دوم در نامیه بوده است که (200) سرباز به فرماندهی «کرمان البجلی »داشت و به همراه لمراسک، دو پادگانی بودند که در منطقه ی کلباد قرار داشتند. ( ابن اسفندیار، 1366، 178) (4) اولین حمله ی اعراب به طبرستان در سال (22ق)، در زمان خلافت عمر، توسط «سوید بن مقرن » صورت گرفت، و عمر او را مأمور فتح قومس وگرگان کرد. ( طبری 1373 ، 5/178) (5) وی پس از مصالحه با قومس و گرگان، در تمیشه به شرط پرداخت جزبه، نامه ای به فرخان حاکم طبرستان نوشت. سوید، پس از آن به شهر نامیه رسید و منتظر پاسخ فرخان ماند. فرخان پس از مشورت با دیگر اسپهبدان، به شرط دادن (500 هزار) درم به سوید به صورت سالانه، و کمک به سپاه اعراب با وی صلح کرد.( بلعمی،1373 ، 1/527) (6) گلوگاه کنونی، در واقع جانشین شهر تاریخی نامیه است. با توجه به نظر یعقوبی، که فاصله ی نامیه با لمراسک را یک فرسخ می داند، گلوگاه به عنوان جانشینی شهر نامیه، واقعی تر از نظر دکتر اسلامی که تیرتاش را محدوده ی نامیه می داند، به نظر می رسد. ظاهراً نامیه همچون لمراسک، پس از حمله ی مغول به ایران، از بین رفته ومردم آن پراکنده گردیدند. البته در منابع تاریخی درباره ی دلیل نابودی شهر نامیه اشاره ای نشده است . در شرقِ گلوگاه فعلی « جرکلباد » قرارداد که آثار محدودی از آن بجای مانده که در بحث مکانهای تاریخی کلباد درباره ی آن شرح داده شده است. اکثر اهالی امروزی گلوگاه ترک زبان هستند و جزو ایل عمرانلو می باشند که توسط آقامحمدخان قاجار برای سرحدّ داری و مقابله با تهاجم ترکمانان به منقطه ی کلباد و اشرف، در سال (1195 ق ) از منقطه ی قراباغ و قراداغ به این منطقه کوچانده شدند. 

نویسنده: سید حسین اظهری لمراسکی

منابع

1- وفایی،شهربانو،سیمای میراث فرهنگی مازندران،تهران:انتشارات معاونت آموزشی میراث فرهنگی کشور،1381.

2- لسترنج،گای،جغرافیای تاریخی سرزمین های خلافت شرقی،ترجمه محمود عرفان،چ دوم، تهران:انتشارات علمی فرهنگی،1377.

3- یعقوبی،احمد بن واضح،البلدان،ترجمه محمد ابراهیم آیتی،چ3، تهران:بنگاه ترجمه و نشر کتاب،1356.

4- ابن اسفندیار،محمد بن حسن،تاریخ ظبرستان،به کوشش عباس اقبال،چ2، تهران:انتشارات پدیده خاور،1366.

5- طبری،محمد بن جریر،تاریخ الامم و الملوک،جلد 5،ترجمه ابوالقاسم پاینده،چ5، تهران:نشر اساطیر،1373.

6- بلعمی،ابو علی،تاریخ بلعمی،جلد اول،تصحیح محمد روشن،چ2، تهران:نشر البرز،1373.